بزرگنمايي:

یزد آنلاین - استان یزد به رغم فقر منابع آبی یكی از استان‌های صنعتی كشور محسوب می‌شود ولی نكته قابل توجه در مورد این استان استقرار نامناسب صنایع سنگین و آلاینده آن در مجاورت مركز مسكونی و بدتر از آن بر روی مهمترین و بحرانی‌ترین زون‌ آبی استان است.
  استان یزد با جمعیتی قریب 1.1 میلیون نفر در بخش مركزی فلات مركزی ایران واقع شده و به عنوان یكی از كم‌بارش‌ترین استان‌های كشور همواره با فقر منابع آبی مواجه بوده است.
این استان یکی از خشک‌ترین مناطق حوزه داخلی کشور محسوب می‌شود که حدود 12.5 میلیون هکتار عرصه‌های منابع طبیعی را در برگرفته كه البته قریب نیمی از آن را اراضی کویری و بیابانی تشكیل داده است.
توسعه اجتماعی ـ اقتصادی استان عمدتاً در محور شمال – جنوب آن شكل گرفته به نحوی كه 80 درصد جمعیت آن در محور عقدا(اردكان) تا مهریز سكونت دارند، محوری كه مهمترین منابع و سفره‌های آب زیرزمینی استان را نیز در دل خود جای داده است.
متاسفانه توسعه صنعتی استان نیز بدون توجه به جانمایی مناسب در همین محور متمركز شده است به طوری 75 درصد صنایع استان حتی صنایع سنگین، آلاینده و پرآبخواه استان را در خود جای داده است.
نكته حائز اهمیت در بحران كنونی كم‌آبی غالب بر استان و وضعیت نگران‌كننده سفره‌های آب زیرزمینی آن تاثیر فاضلاب‌های صنعتی، معدنی و شهری بر روی این منابع آبی است، هر چند كه با وجود خشكسالی‌ها و افت نسبی سفره‌های آبی استان به اعماق زمین، تاحدودی این منابع دور از دسترس عوامل آلاینده قرار گرفته‌اند.
«محمدرضا کوچک‌زاده» معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان یزد  با اشاره به نگران‌کننده بودن استقرار صنایع سنگین در مجاورت منابع و سفره‌های آب زیرزمینی، گفت: این نگرانی در دشت مابین عقدا تا مهریز در استان بارزتر است چرا كه علاوه بر سكونت 80 درصد از جمعیت استان، 75 درصد از صنایع استان نیز در این محور كه روی سفره‌های آب زیرزمینی و حوزه آبریز یزد است، واقع شده‌اند .
وی با بیان این كه متاسفانه مواد دفعی صنایع بعضاً سمی و بسیار آلاینده هستند، عدم مدیریت بر دفع صحیح این مواد تهدیدی جدی برای منابع آبی و خاكی استان محسوب می‌شوند .
این مسئول اهتمام صنایع به ایجاد سیستم‌های تصفیه فاضلاب و رفع آلودگی‌های ناشی از تولیدات صنایع را اقدام مهمی در راستای کاهش تاثیر آلودگی بر منابع آبی استان برشمرد و تصریح کرد: واحدهای صنعتی برای اخذ پروانه فعالیت باید مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب استاندارد شوند، هر چند كه در شهرک‌های صنعتی نیز شركت شهرك‌ها متولی ایجاد سیستم‌های تصفیه فاضلاب مرکزی است تا پساب‌های تولیدی را پس از تصفیه به فاضلاب شهری بیافزاید .
وی یكی از عمده مشكلات در این خصوص را واگذاری و جانمایی‌های پراکنده صنایع در گذشته خواند كه کنترل و نظارت بر آن‌ها را با توجه به کمبود امکانات و نیروی انسانی محیط زیست با دشواری مواجه كرده است .
وی یادآور می‌شود: البته در تمام واحدهای صنعتی، نیروهای فعالی در راستای نظارت بر عدم ایجاد آلودگی در صنایع مشغول به کار هستند كه به نوعی بخشی از اداره كل محیط زیست محسوب می‌شوند .
کوچک زاده با اشاره به تجمیع صنایع در شهرک‌های صنعتی استان طی دهه‌های اخیر، تاكید كرد: تعریف پهنه‌هایی برای ایجاد صنایع جدید می‌تواند از ایجاد هرگونه عارضه خاصی ناشی از تولیدات صنایع جلوگیری كند .
وی یكی از این پهنه‌های تعریف شده برای صنایع بخش حساس استان را 50 کیلومتری جاده یزد- بافق ذكر كرد و افزود: در این محدوده عمده اقدامات به سمت نگهداری و ایجاد شبكه‌ها و تصفیه‌خانه‌های پیشرفته فاضلاب برای صنایع است .
این مسئول با اشاره به فلزات و عناصر سنگین موجود در خاک به عنوان یکی دیگر از منابع آلوده‌کننده استان، خاطرنشان كرد: براساس پژوهش‌های صورت گرفته این عناصر پراکنده بر سلامت انسان تاثیرگذار هستند و در صورت تماس با آب و منابع آبی می‌توانند مشکل‌ساز شوند .
وی معتقد است با وجود این كه این فلزات و عناصر معدنی به عنوان یک پتانسیل اقتصادی برای استان و كشور قابل استفاده هستند، اما عملکرد ضعیف در این حوزه، این پتانسیل را به تهدید تبدیل کرده است .
كوچك‌زاده در این رابطه با مناطقی مانند ندوشن و بهاباد اشاره و اظهار كرد: این مناطق ‌نمونه‌های بارزی از تاثیرات عناصرسنگین بر منابع آبی هستند که بر سلامت دندان‌های اهالی این مناطق تاثیر گذاشته است .
«ناهید غلام نژاد» مدیر محیط زیست و کیفیت منابع آب شرکت آب منطقه‌ای یزد نیز  وظیفه شرعی هر فرد نسبت به حفظ سلامت منابع آبی استان با وجود شرایط نگران‌كننده فعلی یاد‌آور شد و تاکید کرد: آگاهی‌رسانی در راستای جلوگیری از آلودگی منابع آبی به دلیل محدودیت این منبع با ارزش، از مهمترین رسالت‌های شرکت آب منطقه‌ای و البته رسانه‌هاست.
وی در موارد مهمترین عوامل آلاینده منابع آبی در استان با اشاره به این كه فاضلاب‌های صنعتی با توجه به نوع واحد صنعتی عمدتاً حاوی مقادیر بالایی از فلزات سنگین، مواد آلی و شیمیایی هستند، دفع غیربهداشتی این فاضلاب‌ها را زمینه‌ساز آلودگی منابع آبی و خاکی استان دانست.
وی در مورد فاضلاب‌های خانگی به عنوان یکی از دیگر منابع آلاینده آب‌های استان نیز تصریح کرد: فاضلاب‌های خانگی نیز مشتمل بر مواد آلی و شیمیایی هستند لذا تخلیه این نوع فاضلاب‌ها در مناطقی که سطح آب سفره بالا یا خاک از نفوذپزیری مناسبی برخوردار باشد منجر به آلودگی آب‌ها خواهد شد.
مدیر محیط زیست و کیفیت منابع آب استان به موضوع فاضلاب‌های بیمارستانی به عنوان یكی دیگر از عوامل آلوده‌کننده محیط زیست اشاره و انواع عوامل بیماری‌زا شامل پاتوژن‌ها و آلودگی‌های میکروبی و انگلی را از منابع آلاینده آب و خاک برشمرد.
وی ضمن هشدار در مورد زه‌آب‌های کشاورزی و گلخانه‌ها كه حاوی مقدار بالایی کود و سم هستند به عنوان آلاینده محیط‌زیست، خاطرنشان كرد: علاوه بر اینها، فاضلاب دامداری‌ها و کشتارگاه‌ها نیز شامل مقادیر زیادی مواد آلی و بیولوژیکی هسند كه می‌توانند به آلودگی منابع آب و خاک منجر شوند .
غلام‌نژاد یكی دیگر آلاینده‌هایی كه در سال‌های اخیر مبتلا به كشورمان شده را پساب حاصل از آب شیرین‌کن‌ها بیان کرد و گفت: پساب این سیستم‌ها حاوی درصد بالایی نمک ایت كه نفوذ آنها می‌تواند زمینه‌ساز شور شدن منابع آبی را فراهم سازد.
وی با تاكید بر ساماندهی تانكرهای حمل فاضلاب‌های خانگی و صنعتی، اظهار كرد: این تانكرها كه حامل مواد مختلف آلاینده محیط زیست هستند باید تحت نظارت باشند و تخلیه مواد خود را در مكان‌های مشخص شده انجام دهند تا اثرات زیست محیطی كمتری را به محیط زندگی ما وارد كنند.
این مسئول در ادامه نیز به تاثیرات زیست محیطی محل‌های دفن زباله نیز اشاره كرد و گفت: شیرابه خروجی از محل‌های دفن زباله دارای بار آلودگی بالایی هستند و در صورت هر گونه تماس با منابع آبی به آلودگی آن منجر می‌شوند .
وی شناسایی واحدهای آلاینده در استان را در اولویت اقدامات این مدیریت برشمرد و تصریح کرد: اعلام اسامی این واحدها به مراجع مربوطه، ارسال اخطار و در نهایت معرفی واحد‌های آلاینده به مراجع قضایی جهت اقدامات قانونی، از مهمترین اقداماتی است که در راستای حفظ کیفیت و سلامت منابع آبی استان صورت می‌گیرد .
غلام نژاد توسعه شبکه فاضلاب شهری در مناطق مختلف استان توسط شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی به منظور جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب منازل مسکونی را از دیگر اقدامات صورت گرفته در این خصوص عنوان کرد .
وی با اشاره به پایش مداوم کیفیت منابع آبی استان، خاطرنشان كرد: فریز كردن زون‌های تامین کننده آب شرب استان به منظور جلوگیری از آلودگی آنها نیز یکی از دیگر اقدامات شركت آب منطقه‌ای یزد است .