بزرگنمايي:

یزد آنلاین - صاحب امتیاز و مدیرمسئول دو هفته نامه اندیشه یزد در سرمقاله شماره شانزدهم این نشریه در نیمه نخست آبان ماه 1396در مطلبی با عنوان
«بحران بی آبی یزد نزدیک به فاجعه، تدبیر کجاست؟!» به موضوع بحران بی آبی در یزد پرداخته است.
در ادامه این مطلب به قلم « سیدعلی فراز» آمده است: در این وانفسای تغییرات مدیریتی استان یزد به ویژه بعد از انتخابات دوازدهم دوره ریاست جمهوری که به طور قطع تا پایان چهارساله ادامه دارد! و هر روز شاهد تغییر و تحولات در تمام سطوح مدیریت استان و بویژه موضوعات مهم دیگری همچون لغو یا تعویق کنسرت فلان خوانده و یا دوچرخه سواری زنان و دختران در انزار عمومی و... خواهیم بود. بخش اعظم خبر رسانه ها و افکار عمومی را به خود اختصاص می دهند! لذا دیگر مجالی نمی گذارد به دیگر مشکلات استان، مثلا «بحران آب» توجه شود چون انگار قرار است رفع آن به آسمان سپرده شود! و همه دوباره سربه هوا باشیم!!
به نقل از پژوهشکده اقلیم ‌شناسی، انتظار می‌رود بارش پاییز با تأخیر آغاز شود و میانگین بارش کشور نیز کمتر از نرمال باشد؛ بر این اساس برای مواجهه با کمبود آب در کشور باید اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.
بی تردید هر کدام از ما در سال ‌های اخیر لااقل یکی دو بار تصاویری از مناطق درگیر بحران کم آبی را دیده‌ایم؛ تصاویر متاثرکننده‌ ای که هموطنان ما با سطل، دبه و دلو در صف‌ ایستاده ‌اند بلکه بتوانند یک سطل یا دلوی آب به خانه ببرند و عطش بی ‌رحم این سالیان خشک را از زبان و دهان کودکانشان فرو بنشانند.
اما آیا شده که به ازای این درد، دقایقی، حتی لحظاتی خودمان را جای مردم ناچار و ناداری قرار دهیم که در چنین جغرافیای عطشناکی روزگار می ‌گذرانند؟!
اولین احساسی که ابتدا به ساکن در دل بسیاری از ما بیدار می‌شود، این است که چه خوب که ما به جای آنان نیستیم و کماکان از نعمت منحصر به فرد «آب‌» برخورداریم!.
غافل از اینکه با چنین رویه‌ای بی‌شک دیر یا زود به سرنوشت غمبار هموطنانی که امروز درگیر بحران آب هستند، دچار خواهیم شد‌! بی ‌شک این بحران، یعنی زخم کم‌ آبی زمین و زمان با سرعتی دور از تصورات ما بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و دامن می‌گسترد؟!
با این حال پدیده خشکسالی از یک طرف و برداشت بی‌ رویه و ظالمانه از منابع آب و از طرف دیگر چاه‌های عمیق که خون زمین را می‌ مکند و زراعت ‌های بی‌ حاصل و کم‌ بهره با هدر رفت حجم بالای آب از دلایل روشن و بی‌ انگار کم ‌آبی می‌ تواند باشد.
اهمیت آب و جایگاه آن به عنوان یک مسئله استراتژیک در عصر حاضر بر هیچ کس پوشیده نیست. جنگ‌ ها و خونریزی ‌های متعددی که در طول تاریخ بر سر تصاحب منابع آبی روی داده، یا توافقات پیدا و پنهان سران کشورها با یکدیگر از اهمیت بسیار بالای این مایع اعجاب‌ انگیز حکایت دارد، مایعی که هرگونه توسعه و پیشرفت در هر زمینه‌ای بدون آن غیرممکن و محال است.
طبق پیش بینی‌های یونسکو، جمعیت جهان که از 5.2 میلیارد نفر در سال 1950 با نرخ رشد 150 درصدی، به حدود 6 میلیارد نفر رسیده، تا سال 2030 به حدود
8.1 میلیارد نفر می‌رسد و پس از آن در سال 2050 از مرز 9.3 میلیارد نفر هم خواهد گذشت، که مسلماً چنین جمعیت عظیمی به آب و غذای بیشتری نیاز دارد و با توجه به ثابت بودن منابع آبی کره زمین، قطعاً در آینده مشکلات بسیار بزرگ و حادی بر سر منابع آبی و نوع استفاده از آن خواهیم داشت.
جمعیت ایران در سال 1300 کمتر از 10 میلیون نفر بود که امروز به بیش از 80 میلیون نفرافزایش یافته و پیش بینی می گردد در سال 2050 جزو ده کشور پرجمعیت جهان به شمارآید.
میزان سرانه آب تجدید پذیر در سال 1300 حدود 13000 مترمکعب بوده که درحال حاضر میزان سرانه آب در کشور به حدود 1900 مترمکعب تقلیل یافته و درآینده به مراتب وضع بدتر خواهد شد.
منابع آب شیرین ایران تحت فشار برداشت‌های غیرقابل تحملی قرار دارند. 90 درصد خاک ایران را سرزمین‌های خشک یا نیمه خشک تشکیل می‌دهند و تقریباً دو سوم حجم بارندگی کشور پیش از آنکه بتواند رودها را پر آب کند، تبخیر می‌شود.
در نتیجه، ایران بیش از نیمی از آب مورد نیاز خود را با برداشت از آبخوان‌ها تأمین می‌کند، و مصرف عمومی به سرعت در حال تحلیل بردن منابع زیرزمینی است.
استان یزد در دو دهه اخیر در زمره کم آب ترین و کم بارش ترین استان های کشور بوده و بسیاری از روستاهای آن از کم آبی به ستوه آمده اند و با توجه به خشکسالی‌ هایی اتفاق افتاده، متأسفانه متوسط بارندگی‌ها از 60 میلی‌لیتر بعضی مواقع به 45 میلی ‌لیتر رسیده که این مسئله تأمین آب را به مشکل جدی تبدیل کرده است.
متوسط بارش‌ ها در دنیا 831 میلیمتر است، این در حالی است که روند بارش‌ها در ایران از 250 میلی متر بیشتر تجاوز نمی‌کند و در استان یزد به عنوان کم بارش ترین استان کشور میانگین بارش حدود 66 میلیمتر در سال زراعی گذشته بود.
همین امر نشان‌دهنده وضعیت بحرانی و هشدار منابع آب در مناطق مختلف کشور بویژه استان یزد است.
آخرین دوره خشکسالی در یزد از سال 78 شروع و تاکنون ادامه داشته بطوری که نزدیک به دو دهه میهمان یزدی ها است. اولین دوره خشکسالی شدید در یزد طی 60 سال اخیر بین سالهای 37 تا 54 و حدود 15 سال طول کشید و بعد از آن یک دوره چهار ساله خشکسالی بین سالهای 65 تا 69 و یک دوره سه ساله خشکسالی بین سال های 74 تا 77 نیز به وقوع پیوسته است.
بحران آب زاییده مصرف مردم در یک سال و دو سال و 10 سال اخیر نیست. بحران آب به دهه‌های گذشته بر می‌گردد به نظر می‌رسد بحران خشکسالی در استان به نوعی جدی گرفته نمی‌شود و از این دولت به آن دولت و از این مسئول به آن مسئول ارجاع داده می شود.
مسئولان و مردم در این رابطه دچار یک بی‌تفاوتی شده‌اند، اما باید عنوان داشت که اگر امروز مسئولین «تدبیر» به کار نگیرند، دیگر «امید» به فردای یزد و مردمانش نخواهد بود و شاید فردا خیلی دیر باشد واز یزد جزء کویری خشک و سوزان چیزی باقی نمانده باشد.
روش ‌های نادرست و اسراف‌آمیز قبلی در مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی، ایجاد صنایع پر آبخواه و عدم مدیریت مصرف، مشکلات زیادی را بر استان کویری یزد بوجود آورده است.
بهره‌وری آب باید ارتقاء پیدا کند و کاهش مصرف به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد، تعلل و بی‌برنامگی با بحران خشکسالی و غنیمت نشمردن منابع فعلی آب در بحرانی‌تر شدن وضعیت و بروز چالش‌های جدید در این حوزه مؤثرتر خواهد بود و باعث نابودی روستاها و هجوم مردم به شهرها در آینده می گردد و آبادیها خالی از سکنه و شهرها مملو از جمعیت جویای کار و زندگی می شود.
از این رو تمام دستگاهها باید برای عبور از خشکسالی برنامه واحد استراتژیکی را تهیه و دنبال کنند و از انداختن توپ به زمین یکدیگر و اتلاف زمان و انحراف افکار عمومی به مسائل روزمره و حزبی خودداری کنند.
زیرا طبیعت به حال من و شما رحم نمی کند و در آینده نه چندان دور وقوع فاجعه زیست محیطی و انسانی دور از انتظار نیست.