بزرگنمايي:

خبر یزد - بافق یکی از شهرستان های تابعه استان یزد با جاذبه های فراوان تاریخی و طبیعی به ویژه کویرهای جذاب و دیدنی برای گردشگران بخصوص در ایام عید نوروز است. به گزارش ایسنا - منطقه یزد، شهرستان بافق در فاصله‌ی 120 کیلومتری جنوب شرقی یزد قرار دارد و از بخش «مرکزی» و دهستان ‎ های سبزدشت، کوشک و مبارکه تشکیل شده و وجود درختان خرما و معادن غنی در این شهرستان حائز اهمیت است.
بعضی بافق را از بناهای دوره اسلامی می ‎ دانند چرا که بافق به حروف ابجد معادل 183 است و به همین دلیل تاریخ تأسیس این شهر را سال 183 هجری قمری ذکر می ‎ کنند. بعضی از مورخین نیز بافق را یکی از شهرهای قبل از اسلام می ‎ دانند که در روزگار ساسانیان معمور و آباد شده و از جایگاه ویژه ‎ ای برخوردار شده است.
در نیمه دوم‌ سده ششم هجری در دوره حکومت‌ ملک‌ ارسلان‌ سلجوقى‌ بر کرمان‌، ولایت‌ بافق‌ به‌ همراه‌ بهاباد به‌ اتابک‌ یزد سپرده‌ شد. این‌ شهر در دوره تیموری‌ محل‌ زد و خورد برخى‌ از امرا و شاهزادگان‌ بوده، و در دوره صفوی‌ از مهارت‌ و شجاعت‌ تفنگچیان‌ بافق‌ و بهاباد یاد شده‌ است‌. بافق‌ در این‌ دوره‌ قصبه‌ای‌ بیش‌ نبوده‌، و مستوفى‌ بافقى‌ مورخ‌ سدخ یازدهم قمری از آن‌ با عنوان «قصبه طیبه» و «دارالشجاعه » یاد کرده‌ است‌.
بافق‌ در گذشته‌ از توابع‌ کرمان‌ به‌ شمار مى‌رفت‌ ولی در تقسیمات‌ کشوری‌ سال 1332 هجری شمسی یکى‌ از بخش ‎ های‌ شهرستان‌ یزد در استان‌ اصفهان‌ بود اما پس‌ از تشکیل‌ استان‌ یزد و اهمیت‌ یافتن‌ منطقه‌ به‌ واسطه کشف‌ و استخراج‌ معادن‌ که‌ موجب‌ افزایش‌ جمعیت‌ آن‌ نیز شد، به‌ صورت‌ شهرستان‌ درآمد.
این شهرستان معدن خیز که در سالهای اخیر مورد توجه ویژه گردشگران و مسافران قرار گرفته، دارای جاذبه های فراوان معماری و طبیعی از جمله کویر دست نخورده مانند مناطق صادق آباد و باقر آباد است.
بافق در فصول گردشگرپذیر بهار و تابستان با وجود پارک زیبای آبشار و مجموعه شهرک آهنشهر مامن بسیاری از گردشگران و مسافران به ویژه در ایام نوروز است.
در زیر به شرح برخی از جاذبه های معماری و طبیعی این شهرستان می‎‎پردازیم؛

مسجد جامع بافق:
از مساجد دوره صفویّه است که به همت «ملّا محمّدباقر» بنا شده است. مسجد در دو قسمت تابستانه و زمستانه با شبستان و بادگیرهای بزرگ و هشتی بزرگ و غیره ساخته شده است. در وسط صحن مسجد، حیاطی سرسبز دیده می شود که درختانی از خرما در وسط و حجره هایی در اطراف آن قرار دارد.

امامزاده عبداللّه:
ساختمان امامزاده عبدلله بن موسی بن جعفر(ع) از آثار قرن پنجم هجری قمری است که در مرکز شهر قرار دارد. کاشیکاری، تزیینات نقّاشی ملّا حسن نقّاشباشی، گچبری، کتیبه ها و غیره از هنرهای به کار گرفته شده در ساختمان این امامزاده است. گرد‌ بودن گنبد این بنا از نظر معماری در دنیا کم نظیر است و نمای آن زیبایی و شکوه خاصّی دارد.

روستای قُطرُم:
روستایی است در فاصله 46 کیلومتری شهرستان بافق که در منطقه ای کوهستانی واقع شده و دارای کوچه هایی مسقّف با چوب درختان است و ساختمان های آن از سنگ و گل به صورت پلکان در دامنه کوه بنا شده است.
از خصوصیّات این روستا، تفاوت دمای چشمگیر آن است که موجب شده درختان مناطق گرمسیری همچون خرما در کنار درختان مناطق سردسیر همچون گردو رشد کند.

تپّه های براریگ بافق:
شامل تپه های شن روان با وسعت زیاد است که از مناطق دیدنی این شهرستان است. همین ریگ های روان، امروزه تپه های دیدنی‌ای را در روستای حسن آباد، جاده قطرم و دهستان مبارکه به وجود آورده است.
چنار باجگان:
درخت کهن‌سال چنار با عمری حدود 1000 سال در منطقه باجگان قرار گرفته است. ارتفاع این درخت حدود 34 متر است و از عناصر طبیعی بی نظیری است که تاریخی کهن نیز دارد.

بقعه پیرمراد:
بقعه ای در مزار این شهرستان قرار دارد که به بقعه پیر مراد اشتهار دارد، البته وجه تسمیه آن مبرز نیست. اما یگانه اثر به جای مانده قطعه سنگی متعلق به قرن دهم هجری به شرح «مرحوم محمدعلی ابن شاه حاجی حسین فخرالد... فی شهر جمادی الاوّل سنه 981» است.

ارگ عبدالرّضا خان بافقی:
قلعه ای است عظیم با سه برج به ارتفاع 12 متر که از مصالح خشت و گل ساخته شده و قدمت آن به اوایل دوره‌ی قاجار می رسد. این قلعه که اکنون در بلوار امام علی (ع) بافق قرار دارد و متأسفانه قسمت های زیادی از دیوارهای آن بر اثر گذشت زمان تخریب شده و تنها سه برج آن باقی مانده است.
برج ها دارای سه طبقه و 36 پله و سطح مقطّع طبقه اول به شکل دایره و طبقه دوم به شکل شش ضلعی است.
ارگ عبدالرضا خان دارای دیوارهایی با ارتفاع هفت متر و ضخامت 1.5 متر بوده که قسمتی از این دیوارها هنوز باقی مانده است.
«عبدالرضا خان» فرزند «محمد تقی خان بافقی» حاکم یزد، این ارگ را که فضای بسیار وسیعی از محلّه قلعه تا نزدیک به امامزاده عبدالله را در بر می گرفته به‌ عنوان پایگاهی برای مخالفت خود با پادشاه وقت که فتحعلی شاه قاجار بوده ساخته است.

میدان خان بافق:
این بنای زیبا و دیدنی متعلّق به دوره زندیه - قاجاریه بوده، در مسیر آستانه‌ متبرکه ی امامزاده عبدالله (ع) و مسجد جامع در وسط شهر بافق واقع شده است.
این مکان در بافت قدیم شهر قرار دارد و در گذشته از نظر اقتصادی و اجتماعی دارای اهمیّت زیادی بوده است. این بنا از مصالح خشت و گل و با نمای آجری ساخته شده و دکان هایی کوچک و بزرگ، با رواق های متعدد دور تا دور این مکان را فرا گرفته است.
در گذشته صدای چکش مسگران و آهنگران، جلوه خاصی به این مکان می بخشیده و کرباس بافی، گیوه دوزی و پنبه زنی نیز به رونق این بازار افزوده بوده است. در وسط این بنا حوض آبی با درختانی از خرما قرار دارد که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
در مجاورت میدان خان، بناهای با ارزشی به چشم می خورد که نشان از اهمیّت و ارزش این مکان تاریخی دارد که می توان به وجود کاروانسرا، آب انبار و مسجد جامع اشاره کرد.
خانه وحشی بافقی:
این بنای تاریخی خانه ای است منسوب به وحشی بافقی، شاعر نامی قرن دهم هجری قمری که در جنب مسجد جامع کبیر بافق قرار دارد.
خانه ای است محقّر با مساحت 120 متر مربع که از مصالح خشت و گل بنا شده و دارای شش اتاق کوچک ه به صورت چهار فصل بنا شده و ایوان بزرگ آن جلوه خاصّی به خانه بخشیده است.
خانه وحشی بافقی دارای یک زیرزمین نیز هست که در گذشته به عنوان خنک جا به کار می رفته و نیز دسترسی به آب روانی را که در آن جاری بوده میسّر می ساخته است.
در حال حاضر نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بافق در این بنا فعالیت اداری دارد.

قلعه شهرآباد:
قلعه شهرآباد با مساحت 900 متر مربع در قسمت شمال شرقی شهرستان بافق قرار دارد و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.
این قلعه که متعلّق به دوره قاجاریّه است، به دستور رستم از زرتشتیان یزد ساخته شده و به فرزندش شهریار واگذار شده که به همین علت به نام قلعه شهرآباد مشهور است و اکنون در بلوار انقلاب بافق روبروی برج قلعه، ساختمان قدیمی و مخروبه ای قرار دارد به نام توحیده(محضریّه) که در گذشته معبدگاه زرتشتیان بوده است.
این قلعه دارای یک برج با 16 جایگاه تیراندازی و یک سنگ انداز بالای در ورودی قلعه است. در زیر برج قلعه، یک هشتی با پوشش گنبدی شکل قرار دارد که به عنوان خنک‌جا از آن استفاده می‌شده است.
در داخل قلعه 14 اتاق با نظم خاصی دیده می شود که محلّ زندگی مالکان و رعایا بوده است. از خصوصیّات دیگر آن وجود راهروها و ایوان های متعدّد و بزرگی است که برای فصل گرم تابستان از آن استفاده می شده که متأسفانه ایوان های آن بر اثر گذشت زمان تخریب شده است.

قلعه باقرآباد:
این قلعه به دستور «عبدالرّحیم خان بافقی» در سال 1225 هجری قمری در سه مرحله ساخته شده و مصالح به کار رفته در آن منحصر به خشت و گل است.
قلعه دارای 45 اتاق در اندازه ها و ابعاد متفاوت است؛ برج شمالی با ارتفاع هشت متر در دو طبقه و برج جنوبی با ارتفاع 11 متر در دو طبقه و به صورت هشت ضلعی بنا شده است.
در روستای باقرآباد، آثار تاریخی دیگری همچون دنگخانه، آسیاب گاوی و برج تاریخی نیز وجود دارد.
انتهای پیام