بزرگنمايي:

خبر یزد - یک محقق ابرکوهی می‌گوید: مراسم و مجالس روضه‌خوانی اولین شکل و شیوه‌ی عزاداری در ابرکوه بوده که با حضور کاراکترها و آداب ‌و رسوم خاصی که امروزه کمرنگ‌‌تر شده، برپا می‌شده است.
«علی‌اکبر قیومی» در گفت‌وگویی در رابطه با آیین‌های روضه‌خوانی قدیم در ابرکوه اظهار می‌کند: در مجالس روضه قدیمی، عده‌ای روضه‌خوان(منبری) بودند که از روحانیون و علمای آن زمان محسوب می‌شدند ولی معمولاً آخرین منبر مجلس روضه متعلق به عالم‌ترین روضه‌خوان بود که در اصطلاح «آخوند خاتم» (فردی که مجلس با منبر او به پایان می‌رسیده است)، نامیده می‌شد.
وی اضافه می‌کند: گروهی دیگر که به آن‌ها «ذاکر» اطلاق می‌شد، در جلو منبر ایستاده و به نوحه‌خوانی و شعرخوانی می‌پرداختند و عده‌ای هم برخی از اشعار را به ‌صورت دسته‌جمعی و در حالت نشسته در کنار منبر زمزمه می‌کردند که به «پامنبری» معروف بودند.
این محقق ابرکوهی خاطرنشان می‌کند: از دیگر افرادی که در روضه‌خوانی‌های قدیم نقش حائز اهمیتی داشتند، «چاووشی‌خوانان» بودند که در بین منبرها و به‌ صورت انفرادی از هر جای مجلس که نشسته بودند، چند بیت مختصر که معمولاً موضوع عاشورایی داشت را با آوازی مخصوص اجرا می‌کردند.
آداب خاص روضه‌خوانی در ابرکوه
قیومی در ادامه به آداب ‌و رسوم خاص مجالس روضه‌خوانی در این شهرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: آداب میزبانی و خوش‌آمدگویی، رسوم پذیرایی از میهمانان با چای و قلیان، جایگاه ویژه صنوف مختلف اعم از رعایا، روحانیون و بزرگان و سایر، جایگاه بانوان و عزاداری آنها و ترتیب واعظان و ذاکران از جمله رسوم خاص روضه‌خوانی‌های قدیم بوده است.
وی تصریح می‌کند: منبع مالی برای تأمین مخارج بسیاری از روضه‌خوانی‌های قدیم از موقوفات بوده به این صورت که افراد متمول بخشی از دارایی خود که غالباً در شکل آب یا زمین کشاورزی بوده است را برای روضه‌خوانی در ایام محرم یا دیگر مناسبت‌های دینی وقف می‌کردند.
به گفته وی، وقف کردن اموال برای مراسم‌های مذهبی در میان بسیاری از متمولین به ویژه خوانین آن دوران رایج بوده و به همین دلیل روضه‌خوانی از محل موقوفات در محله دروازه میدان که محله خان‌نشین شهر قدیم ابرکوه بوده، همیشه جریان داشته است.
قیومی متذکر می‌شود: البته به طور ویژه مجالس روضه‌خوانی در محله نبادان ابرکوه نیز در بسیاری از ایام سال رونق و رواج داشته است.
آیین پوش‌زنی برای روضه‌خوانی
این محقق ابرکوهی به آیین «پوش‌زنی» مجالس روضه‌خوانی نیز اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: این سنت در برخی محافل روضه‌خوانی رایج بوده که قدیمی‌ترین پوش‌ها نیز مربوط به «نایب زینلی» در محله گل‌کاران و «ابوطالبی» در محله درب قلعه بوده است.
وی با بیان این که افراشته شدن پوش مجلس روضه‌خوانی محله «درب قلعه» که در سراسر شهر کوچک ابرکوه قابل ‌رؤیت بوده نمایانگر آغاز ایام عزاداری در این شهر به شمار می‌رفت، از مراسم پرشور عَلَم کردن پوش کرباسی مجلس روضه‌خوانی خانه ابوطالبی که همراه با مراسمی حزن‌انگیز و با آدابی خاص بوده، یاد می‌کند.
وی اضافه می‌کند: نقل است در سال‌های تعطیلی روضه‌خوانی در دوره پهلوی اول، پوش روضه‌خوانی در خانه ابوطالبی افراشته نمی‌شد و همین موضوع که اشک و حسرت و نفرت و نفرین مردم ابرکوه از حکومت پهلوی را به دنبال داشته، به عنوان خاطره‌ای بسیار بزرگ و با اهمیت در اذهان قدیمی‌های شهر باقی مانده است.
روضه‌های معروف ابرکوه در گذشته
قیومی عنوان می‌کند: روضه معروف به نایب زینلی و بصیری‌ها در محله گل‌کاران، روضه حاج میرزا آقا و روضه منزل سالار در محله دروازه میدان، روضه‌خوانی حاج محمدتقی در محله نبادان و روضه‌های حاج عبدالعزیز و حاج ابوطالبی در محله درب قلعه، از روضه‌های معروف و قدیمی در ابرکوه بودند که سابقه آن‌ها به عهد قاجار و بعضاً نیز به دوران قبل از آن می‌رسیده است.
وی در پایان به روضه سادات زارعی و سادات ابطحی در نبادان و روضه‌های تکیه‌ی دروازه میدان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: هم‌اکنون در دهه نخست محرم، در تکایای تمامی محلات ابرکوه روضه‌خوانی در سه نوبت صبح، عصر و شب دایر است و عزاداران با شور فراوانی علاوه بر حضور در مجالس روضه‌خوانی، در آیین‌های سوگواری دیگر مانند سینه‌زنی و زنجیرزنی و تعزیه‌خوانی شرکت می‌کنند.
انتهای پیام