چاپ

خبر یزد - ایسنا /«سربازان ساسانی در جامعه اسلامی: خاستگاه‌های عیاری و فتوت» نوشته محسن ذاکری منتشر شد.
در بخشی از مقدمه حمیدرضا پیغمبری بر این کتاب آمده است: نویسنده کتاب حاضر، محسن ذاکری، تحصیل‌کرده رشته تاریخ در دانشگاه یوتای آمریکا و پژوهشگر سابق مطالعات ایران و اسلام در دانشگاه بوخوم آلمان است. وی فردی صاحب‌نظر در حوزه مطالعات تاریخ و تمدن ایران و اسلام در سده‌های نخستین اسلامی به شمار می‌آید و صاحب آثار برجسته دیگری به‌ویژه در باب میراث حکمت ایران در آثار تعلیمی عربی نیز هست.
نویسنده در اثر حاضر، که در سال 1995 منتشر شده، با دقت علمی مثال زدنی، مسائلی چون ساختار سیاسی و اجتماعی اواخر دوره ساسانی و تحولات سیاسی و اجتماعی منطقه در دو سده اولیه اسلامی، گروه‌های اجتماعی و برخی نحله‌های فکری در دوره مورد نظر را بررسی و تحلیل کرده است.
فصل نخست این اثر درباره ساختار سیاسی_اجتماعی دوره ساسانی و اقشار دوره متأخر این روزگار است که می‌توان آن را مبنا و مقدمه‌ای برای موضوع اصلی کتاب دانست؛ به‌ویژه که در این فصل از وجود ایّاران(بعدها عیّاران) یعنی ملازمان پادشاه که در شکل عمومی‌تر یاور و دستگیر زیردستان خود بودند، پرده بر می‌دارد. این‌ها همان اسواران هستند که از میان نجبای دهقان و آزادان بر می‌خاستند و فرهنگ آموخته بودند و اخلاق پهلوانی داشتند. در فصل بعد، نویسنده از حضور ایرانیان در جامعه اسلامی اولیه سخن می‌گوید. در این فصل به مسائلی چون حضور برخی نظامیان ایرانی در جبهه مسلمانان در عرصه فتوحات اسلامی، ساختار اجتماعی دو شهر مهم عراق یعنی بصره و کوفه، و تبارشناسی برخی از اقوام که نام آن‌ها در منابع این دوره به چشم می‌خورد و بحث پیوند عمیق میان ایرانیان و مذهب تشیع پرداخته شده است؛ موضوعی که در قسمت‌های مختلف کتاب اشاره‌هایی به آن شده است و دیدگاه معتدل نویسنده را در این خصوص و همچنین در بحث فرایند اسلام‌پذیری ایرانیان نشان می‌دهد. این فصل با توجه به تحولات مهمی که به‌خصوص در سده اول اسلامی در عراق، شام و خراسان و سپس در جریان انقلاب عباسی رخ داده است طول و تفصیل بیشتری می‌یابد. فصل پایانی نیز به مسئله نفوذ اندیشه و افکار ایرانی در جنبش‌های فکری معتزله، شعوبیه و مانند آن از طریق اسواران اختصاص دارد که البته کامل‌کننده باقی اطلاعاتی است که درباره نظامیان ایرانی در این دوره در دست است. مطالب این فصل اگرچه به تفصیلِ فصول قبل نیست، پربار و درخور توجه است.
در نوشته پشت جلد کتاب می‌خوانیم: نهاد اجتماعی_اقتصادی مشهور به فتوت از سده نوزدهم میلادی موضوع تحقیقات بسیاری بوده است. این تحقیقات از سویی اهمیت اهل فتوت را در بسط و گسترش سازمان‌های گوناگون در قرون میانی اسلامی و از سوی دیگر تأثیرپذیری عمیق آن‌ها را از میراث ایران باستان خاطرنشان می‌کند. پژوهش حاضر از جمله تحقیقات مهم و برجسته درباره تاریخ ایران در دروۀ گذار از عصر باستان به دوران اسلامی است که به طور دقیق و مفصل به موضوع خاستگاه این نهاد می‌پردازد. نویسنده کتاب، با تسلط چشمگیر بر منابع و مأخذ، ابتدا وجود عیاران، نخستین پیروان آیین فتوت، را در جامعه ساسانی مستند ساخته و سپس به پیگیری تعامل آن‌ها با فاتحان مسلمان تا زمان بنیانگذاری خلافت عباسی پرداخته است.
«سربازان ساسانی در جامعه اسلامی: خاستگاه‌های عیاری و فتوت» نوشته محسن ذاکری با ترجمه حمیدرضا پیغمبری در 334 صفحه با شمارگان 550 نسخه با قیمت 380 هزار تومان در انتشارات ققنوس راهی بازار کتاب شده است.