خبر یزد - ایسنا / ساختمان‌های باستانی از روش‌های خنک‌کننده غیرفعال برای کاهش گرما بدون تهویه مطبوع استفاده می‌کردند.
همیشه فرض بر این است که ساختمان‌ها معمولاً در روزهای گرم به دلیل تهویه مطبوع ثابت، پنجره‌های بسته و اینکه برق هرگز قطع نمی‌شود، خنک هستند اما خاموشی می‌تواند در بدترین لحظه ممکن رخ دهد. وقتی این اتفاق می‌افتد، خانه‌ها به سرعت داغ می‌شوند و نشان می‌دهند که چرا روش‌های خنک‌کننده غیرفعال، ضروری هستند.
سازندگان قدیم از روش‌های خنک‌کننده بهتری استفاده می‌کردند، آنان برق نداشتند، اما سازه‌هایی ساختند که از مردم در برابر بدترین گرما محافظت می‌کرد. برخی دیوارهای ضخیم ابداع کردند که در روز گرما را جذب و در شب آن را آزاد می‌کردند. دیگران کل محله‌ها را برای به حداکثر رساندن سایه برنامه‌ریزی کردند. این ایده‌های آزمایش‌شده در طول زمان برای هرکسی که می‌خواهد خنک‌تر بماند بدون اینکه سیستم تهویه مطبوع را روشن کند، بسیار مهم خواهند بود.
دهه‌ها تحقیق در مورد سیستم‌های خنک‌کننده غیرفعال و معماری کم‌انرژی، نشان می‌دهد که چگونه تکنیک‌های ساخت‌وساز تاریخی به‌طور موثر چالش‌های آب‌وهوای نامناسب همراه با گرمای شدید تابستان را برطرف کرده است.

چگونه عراق باستان گرمای سوزان را مدیریت کرد؟
باستان‌شناسان ساختمان‌های سومری‌ها در جنوب عراق کنونی را شناسایی کردند؛ دیوارها از خشت خام ساخته شده بودند و فقط پنجره‌های کوچکی داشتند. این طراحی به کاهش گرمای داخل در طول ساعات شدید تابش نور خورشید کمک می‌کرد.
در برخی مکان‌ها، خانه‌ها در کنار هم ساخته می‌شدند، بنابراین دیوارهای کمتری مستقیما تحت تاثیر نور خورشید قرار می‌گرفتند. این محله‌ها همچنین شامل خیابان‌های باریکی بودند که در حین قدم زدن مردم در شهر، سایه‌ای خنک ایجاد می‌کردند.
برخی از طراحان پیشنهاد کردند که با معرفی مجدد ویژگی‌های گذشته می‌توان به کنترل دمای داخلی و کاهش مصرف انرژی کمک کرد زیرا تابستان‌های بسیار گرم، بیشتر شده است و تاکید بر خنک‌کننده‌های غیرفعال می‌تواند فشار شبکه‌های برق را کاهش دهد و در هنگام قطع شدن شبکه، مردم را ایمن‌تر نگه دارد.

بادگیرهای ساده اما باهوش
نتایج تحقیقات علمی منتشرشده در سایت ارث نشان داد، سازندگان قدیم می‌دانستند که مواد متخلخل مانند آجر گلی، نور شدید خورشید را مسدود و حرکت گرما را در داخل خانه کند خواهد کرد. ساکنان نیز شب‌ها در بیرون از منزل روی پشت بام‌ها می‌خوابیدند و از هوای خنک‌تر استفاده می‌کردند.
یکی از اختراعات قابل‌توجه، بادگیر بود که از دهانه بلندی برای گرفتن نسیم و هل دادن آنها به سمت پایین به داخل ساختمان استفاده می‌کرد. این جریان هوا به هوای داغ داخل خانه اجازه می‌دهد تا از طریق دریچه‌های دیگر خارج شود. این سیستم هنوز در بخش‌هایی از خاورمیانه استفاده می‌شود، جایی که بادگیرهای بلند هوای تازه را بدون نیاز به برق فراهم می‌کنند.
نتایج مقاله «کاربرد و طرح بادگیر برای تهویه و خنک‌سازی ساختمان‌ها در اقلیم سرد و کوهستانی ایران مطالعه موردی: شهر کرمانشاه» منتشر شده در اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار نشان داد که طراحی اقلیمی در هر اقلیم با توجه به باد است به‌خصوص در اقلیم‌هایی که الگوی باد، می‌تواند در روند طراحی تاثیر داشته باشد. گرمای زیاد در برخی از مناطق باعث شده است که در برخی از مناطق از سیستم بادگیر استفاده کنند که می‌تواند به تنهایی برای ایجاد شرایط تهویه طبیعی استفاده شود. در این تحقیق استفاده از بادگیر با استفاده از راهکارهای جدید برای مناطق سردسیر و کوهستانی ایران پیشنهاد شده است.
شهرهای مدرن می‌توانند از سرمایش غیرفعال موارد زیادی را بیاموزند. قطعی‌های عمده برق می‌تواند در طول موج گرما فاجعه‌بار باشد به همین دلیل برخی از طراحان پیشنهاد کردند که معرفی مجدد ویژگی‌های ساختمانی در گذشته به کنترل دمای داخلی و کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند.

حفظ آب برای خنک‌سازی غیرفعال
امروزه بسیاری از شهرها آب باران را در سریع‌ترین زمان ممکن از طریق زهکشی مورد استفاده و ذخیره قرار می‌دهند. در طول قرن هشتم، مسلمانان در شمال آفریقا و جنوب اسپانیا برای هر قطره باران ارزش بالایی قائل می‌شدند و سازه‌های آنها اغلب دارای سیستم‌هایی بودند که آب را از پشت‌بام‌ها و حیاط‌ها به مخازن زیرزمینی هدایت می‌کردند و این آب باغ‌ها را در ماه‌های سوزان آبیاری می‌کرد و مکان‌ها را خنک نگه می‌داشت.
در سایر نقاط جهان نیز برخی موارد مشاهده وجود داشت، جوامعی مانند مایاها در مکزیک، مخازن عظیمی برای ذخیره بارندگی در فصل مرطوب ساخته بودند. محققان مدرن در حال بررسی راه‌هایی برای اتخاذ یا بهبود برداشت آب باران هستند، به‌ویژه در مکان‌هایی که در معرض خطر خشکسالی یا منابع محدود آب قرار دارند.