خبر یزد - ایسنا /اسپیس‌ایکس به فرودهای سرنشین‌دار روی ماه نزدیک‌تر می‌شود و این در حالی است که چین و هند همچنان به تاریخ‌سازی ادامه می‌دهند و این مسابقه جهانی فضایی تمامی کشورها را درگیر کرده است. در این گزارش قصد داریم به سه پیشرو در این زمینه بپردازیم.
 تا همین اواخر قرار بود سال 2025 سالی باشد که فضانوردان برای اولین بار از سال 1972 روی ماه قدم می‌گذارند اما متاسفانه، ماموریتی که این امکان را فراهم می‌کرد، آرتمیس III ناسا بود که تا سال 2027 به تعویق افتاد.
ماموریت آرتمیس 3، سومین ماموریت از سلسله ماموریت‌های آرتمیس ناسا است که طی آن قصد دارد بار دیگر فضانوردانی را بر روی ماه فرود بیاورد. تا کنون یک مورد از این ماموریت‌ها به طور موفقیت‌آمیزی انجام شده است. ماموریت آرتمیس 1 بدون سرنشین به مدار ماه سفر کرد تا تجهیزات مورد نیاز برای این ماموریت تحت آزمایش قرار بگیرد. ماموریت آرتمیس 2 قرار است سرنشین‌دار باشد و فضانوردان را به مدار ماه برساند، اما در این ماموریت فرودی انجام نخواهد شد. در نهایت فضانوردان که قرار است اولین زن و اولین فرد رنگین‌پوست در میان آنها باشند، طی ماموریت آرتمیس 3 روی ماه قدم خواهند گذاشت.
ماموریت‌های آرتمیس:
آرتمیس یک/انجام شده: یک فضاپیما بدون سرنشین تا مدار ماه سفر کرد.
آرتمیس دو/انجام نشده: یک فضاپیما با سرنشین بدون فرود تا مدار ماه سفر خواهد کرد.
آرتمیس سه/ انجام نشده: یک ماموریت سرنشین‌دار برای پا گذاشتن دوباره بشر روی سطح ماه انجام می‌شود.
اگرچه ماموریت ارسال فضانوردان به ماه از سال 2025 به سال 2027 منتقل شده است، اما این بدان معنا نیست که در سال 2025 هیچ شگفتی در انتظار ما نخواهد بود. امسال شاهد ظهور ناوگان جدیدی از ایستگاه‌های فضایی خصوصی با حمایت ناسا خواهیم بود. هند یک گام به پرواز اولین فضانوردان خود نزدیک‌تر خواهد شد. چین قصد دارد دوباره تاریخ‌ساز شود و البته اسپیس‌ایکس همچنان موشک استارشیپ خود را برای رد کردن محدودیت‌ها و گذر از مرزهای جدید پیش می‌برد.
سال 2025 قرار است یک سال تاریخی دیگر برای صنعت هوا و فضا باشد و در این گزارش ما قصد داریم به تعدادی از هیجان انگیزترین ماموریت‌های آینده که قرار است در سال 2025 انجام شود نگاهی بیاندازیم.
هون-1، یک ایستگاه فضایی خصوصی جدید
عصر ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) به پایان خود نزدیک می‌شود و در حالی که ایستگاه فضایی بین‌المللی مدت‌هاست چراغی برای همکاری‌های جهانی بوده، متاسفانه آینده فضای مداری خالی از این نور خواهد شد.
عمر ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال 2031 با سقوطی کنترل شده بر فراز اقیانوس آرام به پایان خواهد رسید. اولین بخش از این ایستگاه که اکنون در فاصله 250 مایلی از سطح زمین در مدار قرار دارد، در سال 1998 به مدار زمین پرتاب شد و دو سال پس از آن با ورود اولین فضانوردان به طور رسمی، آغاز به کار کرد.

این ایستگاه محصول همکاری مشترک آژانس فضایی ناسا، روسیه، اروپا و ژاپن و کانادا بوده است. آژانس فضایی چین که هرگز اجازه نداشت در ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور داشته باشد، اکنون ایستگاه فضایی تیانگونگ خود را در مدار دارد. روسیه نیز قصد دارد در سال‌های آینده پایگاه مداری خود را راه‌اندازی کند. در همین حال، ایالات متحده بخش خصوصی خود را موظف کرده است که ناوگان کاملی از ایستگاه‌های فضایی جدید را به مدار زمین بفرستند تا در نبود ایستگاه فضایی بین‌المللی بتوان ماموریت‌های فضایی را در آنها پیگیری کرد و ادامه داد.
یکی از این بخش‌های خصوصی به نام وست (Vast) قرار است ایستگاه فضایی هون-1 را در ماه اوت امسال با موشک فالکون 9 به مدار زمین برساند. هون-1 می‌تواند تا 30 روز میزبان چهار نفر در مدار باشد. این یک بستر آزمایشی برای ایستگاه فضایی بعدی این شرکت خواهد بود که هون-2 (Haven-2) نام دارد و یک ایستگاه فضایی مدولار بزرگتر خواهد بود. انتظار می‌رود راه‌اندازی ایستگاه فضایی هون-2 در سال 2028 آغاز شود.

بازار

 هون-2 (Haven-2)
از سایر شرکت‌هایی که قصد ساخت ایستگاه فضایی در مدار زمین را دارند، می‌توان به آکسیوم اسپیس با ایستگاه فضایی به همین نام، بلو اوریجین با ایستگاه فضایی اوربیتال ریف اشاره کرد. همچنین شرکت‌های لاکهید مارتین، نانوراکس و وویجر اسپیس نیز با همکاری یکدیگر قصد ساخت ایستگاه فضایی استارلب را در مدار زمین دارند.
تیان‌ون-2 (Tianwen-2): قرار ملاقات چین با یک سیارک
آژانس فضایی چین در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی داشته است. سال 2024 نیز تفاوتی با سال‌های قبل نداشت. کاوشگر چانگ‌ای -6 (Chang" alt="خبر یزد" width="100%" />

امسال، چین قصد دارد اولین ماموریت نمونه‌برداری از سیارک را انجام دهد. تیان‌ون-2 قرار است در ماه مه سوار بر موشک لانگ مارچ 3 بی‌ (Long March 3B) پرتاب شود و نمونه‌هایی از سیارک نزدیک به زمین موسوم به Kamo"oalewa جمع‌آوری کند و دو سال و نیم پس از پرتاب آنها را به سیاره ما باز گرداند.
مشابه کاوشگر اُسیریس-رکس (OSIRIS-REx) ناسا، تیاون‌ون-2 نمونه‌ها را در طی پرواز به زمین تحویل خواهد داد و سپس فضاپیما به سمت دنباله‌دار 311P/PANSTARRS در کمربند سیارکی حرکت می‌کند.
اُسیریس-رکس در ماه سپتامبر سال 2016 به فضا پرتاب شد. در سال 2018 به سیارک بنو رسید و در سال 2020 از آن نمونه‌برداری کرد و سپس در نهایت در سال 2023 نمونه‌ها را به زمین رساند. این نمونه‌ها از خاک و سیارک‌های بنو برداشته شدند و اطلاعات ارزشمندی در مورد خاستگاه آب و مواد آلی در منظومه شمسی در اختیار دانشمندان قرار دادند. نمونه‌های این ماموریت تا کنون بزرگ‌ترین مجموعه نمونه جمع‌آوری شده از سیارک‌ها بوده است.
یک سال بزرگ دیگر برای ماموریت‌های ماه
سال‌های 2023 و 2024 سال‌های بزرگی برای ماموریت‌ فرودگرها روی ماه بود. در آن زمان ماموریت‌های زیادی برای فرود روی سطح ماه آغاز شد. مسلما چشمگیرترین آنها در ماه ژوئیه سال 2023 رخ داد، زمانی که فرودگر هندی چاندرایان-3 برای اولین بار با موفقیت یک فرود نرم را در منطقه قطب جنوبی ماه انجام داد.

سال 2025 با انبوهی از ماموریت‌های کاوشگری جدید، سرعت پیشرفت را حفظ خواهد کرد. فرودگر ماه شرکت فایرفلای (Firefly) به نام شبح آبی (Blue Ghost) در روز 15 ژانویه 2025 سوار بر موشک فالکون 9 به فضا پرتاب شد تا در یک حوضه برخوردی روی ماه فرود بیاید و با موفقیت این فرود را انجام داد. همان موشک فالکون 9 فرودگر هاکوتو-آر (Hakuto-R Mission 2) شرکت ژاپنی آی‌اسپیس (iSpace) را نیز به مدار پرتاب کرد. این تنها شروع یک سال با برنامه‌ای فشرده برای ماموریت‌های فرودگر ماه بوده است.
فضانوردان استارلاینر به خانه بازمی‌گردند
فضانوردان سونی ویلیامز (Sunita Williams) و بوچ ویلمور (Butch Wilmore) از زمانی که در اولین ماموریت استارلاینر بوئینگ به سمت ایستگاه فضایی مداری پرواز کردند، در ایستگاه فضایی بین‌المللی مانده‌اند. اگرچه برخی از عناوین خبری از آنها به عنوان فضانوردان سرگردان یاد کرده‌اند، اما آنها در فضا رها نشده‌اند. بلکه آنها بیش از آنچه در ابتدا برنامه‌ریزی شده بود، در ایستگاه فضایی بین‌المللی مانده‌اند.
این دو که در ابتدا قرار بود تنها چند روز را در ایستگاه فضایی بین‌المللی بگذرانند، مدت زمان بیشتری در این ایستگاه مستقر شدند و احتمالا تا زمانی که با کپسول کرو دراگون اسپیس‌ایکس به زمین بازگردند، حدود 9 ماه در فضا خواهند بود. احتمال می‌رود که آنها در ماه مارس یا آوریل سال‌ جاری به خانه باز گردند.
سوخت‌گیری فضاپیما در مدار
اسپیس‌ایکس سال گذشته با گرفتن پیشران سوپرهوی استارشیپ (Super Heavy Starship) در هوا با استفاده از برج پرتاب مکازیلا (Mechazilla) یک بار دیگر تاریخ‌ساز شد. برای اسپیس‌ایکس سخت خواهد بود که با چنین نمایشی باورنکردنی رقابت کند. طی این دستاورد مهم، شرکت اسپیس‌ایکس موفق شد یک پیشران موشک چندبار مصرف را هنگام بازگشت به زمین و پیش از رسیدن به سکوی پرتاب با دو بازوی رباتیک در هوا بگیرد و به آرامی روی سکو قرار دهد. پیچیدگی‌های مهندسی این عمل به خصوص از آن جهت بود که باید سرعت بوستر از حدود 5 هزار کیلومتر در ساعت در عرض 240 ثانیه به حدود 3 کیلومتر بر ساعت می‌رسید.
حدود 7 دقیقه پس از بلند شدن فضاپیمای سوپر هوی اسپیس‌ایکس، در لحظه فرود دیده شد که بوستر فالکون 9 با کاستن از سرعتش تعدادی از 33 موتور خود را روشن کرد و به سمت بازوهای رباتیک برج پرتاب رفت. عملیات فرود با موفقیت انجام شد و بوستر که سرعت خود را بسیار کم کرده بود، در رخدادی بی‌سابقه در درون برج پرتاب آرام گرفت.

در سال 2025 اسپیس ایکس قصد دارد یک آزمایش سوخت‌گیری در مدار انجام دهد تا فناوری مورد نیاز برای سوخت‌گیری در مدار را تایید کند.
اسپیس‌ایکس در 9 سال گذشته بوسترهای متعددی از فضاپیماهای کوچکتر فالکون 9 خود را بازیابی کرده است. با این حال آنها بر روی سکوهای شناور اقیانوس یا روی صفحات بتنی در فاصله چند کیلومتری از سکوهای پرتاب خود فرود می‌آمدند و نه بر روی برج پرتاب.
ایلان ماسک بارها گفته است که هدف او از توسعه استارشیپ، کمک به بشریت برای سکونت در ماه و مریخ و دیگر دستاوردهای اکتشافی است. با این حال، شرکت فضایی خصوصی ایلان ماسک یک نقطه عطف بسیار چشمگیر دیگر را برای سال 2025 آماده کرده است. برای رسیدن به ماه، استارشیپ باید به مدار خود پرواز کند و برای سوخت‌گیری به استارشیپ دیگری متصل شود. استفاده از یک استارشیپ به عنوان انبار سوخت، سوخت کافی برای ادامه مسیر این فضاپیما به سمت مقصد نهایی‌اش فراهم می‌شود. در سال 2025 اسپیس ایکس قصد دارد یک آزمایش سوخت‌گیری در مدار انجام دهد تا فناوری مورد نیاز برای سوخت‌گیری در مدار را تایید کند. این آزمایش می‌تواند در ماه مارس رخ دهد.
در این ماموریت، ابتدا یک استارشیپ «هدف» پرتاب می‌شود و به مدار می‌رود و سپس سه تا چهار هفته بعد، یک استارشیپ «تعقیب‌گر» درون مدار قرار می‌گیرد. این دو فضاپیما به یکدیگر متصل می‌شوند و استارشیپ تعقیب‌گر، پیشران را به استارشیپ هدف منتقل خواهد کرد. پس از انجام آزمایش، دو استارشیپ از یکدیگر جدا و از مدار خارج خواهند شد.
پس از موفقیت آزمایش انتقال پیشران در فضا، یک ماموریت آزمایشی بدون سرنشین انجام خواهد شد که شامل سوخت‌رسانی به استارشیپ و سفر به ماه برای فرود روی سطح قمری است. در آن ماموریت، استارشیپ برخاست از روی ماه را نیز آزمایش خواهد کرد تا ثابت کند که می‌تواند فضانوردان را از سطح ماه به مدار ماه بازگرداند.
هند برای پرواز فضایی سرنشین‌دار آماده می‌شود
هند به اولین کشوری تبدیل شد که در سال 2023 یک فضاپیما را در قطب جنوبی ماه فرود آورد. اکنون، این کشور قصد دارد پس از روسیه، ایالات متحده و چین به چهارمین کشوری تبدیل شود که دارای قابلیت پرواز فضایی مستقل با سرنشین است.
برنامه گاگانیان سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) قصد دارد اولین پرواز سرنشین‌دار خود را در سال 2026 انجام دهد. قبل از این ماموریت، آژانس فضایی هند یک پرواز آزمایشی مهم به نام ماموریت مداری بدون سرنشین‌ G1 را انجام خواهد داد. در ماموریت G1 یک ربات انسان‌نما به نام ویومیترا (Vyomitra) به پرواز درخواهد آمد. هنوز تاریخی برای این پرواز آزمایشی اعلام نشده، اما گزارش‌های رسانه‌های محلی حاکی از این است که پرتاب آزمایشی احتمالا در اوایل امسال انجام شود. هند در نظر دارد اولین پرواز آزمایشی بدون سرنشین گاگانیان خود را قبل از پایان سال به عنوان گامی در جهت فرستادن انسان به مدار زمین انجام دهد.
موشک‌های جدید برای پرتاب آماده‌ می‌شوند
موشک نیو گلن شرکت بلواوریجین در ماه ژانویه برای اولین بار به پرواز در آمد و در اولین تلاش خود به مدار رسید. به طور قابل توجهی، این بدان معناست که بلو اوریجین اکنون یک موشک عملیاتی بزرگتر از فالکون 9 اسپیس‌ایکس دارد. این موشک با هدف انتقال محموله‌های سنگین به مدار زمین طراحی شده است. ارتفاع آن 94 متر بوده و هفت موتور دارد. این موشک پروازی موفقیت‌آمیز داشت، اما نتوانست هنگام بازگشت روی سکوی شناور در اقیانوس اطلس فرود بیاید و از دست رفت. بلو اوریجین قصد دارد از این موشک برای ارسال ماهواره‌های پروژه کویپر استفاده کند که هدف از آن رقابت با ماهواره اینترنتی استارلینک است.
موشک‌های جدیدی که قرار است امسال برای اولین بار به پرواز درآیند، عبارتند از: موشک نوترون از شرکت راکت‌لب (‌Rocket Lab) و موشک ژوچو-3 (Zhuque-3) متعلق به استارتاپ چینی لنداسکیپ (Landscape). مدیر عامل راکت‌لب، گفته است که قصد دارد با پرتاب موشک نوترون، «انحصار» فالکون 9 را تصاحب کند.
موشک نوترون یک پرتاب‌گر چندبار مصرف است. این موشک با ساختاری سبک وزن و طراحی منحصر به فرد برای انجام پرتاب‌های قابل اعتماد و مقرون به صرفه طراحی شده است. موشک ژوچو-3 چین نیز که از دو مرحله از جنس فولاد ضدزنگ با طول 76.6 متر ساخته شده است، 9 موتور دارد. ظرفیت حمل آن در حالت یکبار مصرف 21 هزار کیلوگرم است. این موشک از سوخت‌های متان و اکسیژن مایع استفاده می‌کند و می‌تواند تا 20 بار پرواز کند.
سایر موشک‌هایی که پرتاب‌ آنها برای سال 2025 میلادی برنامه‌ریزی شده است شامل لانگ مارچ 8A، لانگ مارچ 12A، استارشیپ، موشک زیرو Zero ژاپن و موشک‌های آریان 6 و وگاسی اروپا هستند.
اولین پرواز دریم چیسر (Dream Chaser)
هواپیمای فضایی دریم چیسر شبیه به یک شاتل فضایی متعلق به شرکت سیرا است. قرار بود این فضاپیمای بالدار سال گذشته برای اولین بار به مدار زمین پرواز کند، اما این پرتاب به تعویق افتاد و احتمالا در سال 2025 برای اولین بار فضاپیمای جدیدی را شاهد خواهیم بود.
دریم چیسر یک هواپیمای فضایی قابل استفاده مجدد و کاملا مستقل است که تقریبا یک چهارم اندازه شاتل فضایی ناسا را دارد. برخلاف شاتل فضایی، این فضاپیما دارای یک زیستگاه بادی به اندازه یک ساختمان خواهد بود.

دریم چیسر (Dream Chaser)
این هواپیمای فضایی برای انتقال مسافران به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) و همچنین ایستگاه فضایی بلو اوریجین و سیرا اسپیس طراحی شده است که هنوز پرتاب نشده‌اند. سیرا اسپیس آن را بر روی موشک ولکان سنتاور (ULA Vulcan Centaur) به فضا پرتاب خواهد کرد. این فضاپیما حدود 9 متر طول دارد و ظرفیت حمل بار آن تا 5500 کیلوگرم یک طرفه به مدار و 1850 کیلوگرم رفت وبرگشتی است.
برخلاف کپسول‌های فضایی معمولی مانند دراگون اسپیس‌ایکس یا سایوز روسیه که با استفاده از چتر نجات فرود می‌آیند، دریم چیسر مشابه یک هواپیما وارد زمین می‌شود و روی باند فرود می‌آید. این قابلیت باعث می‌شود نیروهای گرانشی و ضربه‌ فرود کمتری به بارهای حساس و سرنشینان وارد شود و علاوه بر آن بازیابی تجهیزات و آزمایش‌های آن راحت‌تر باشد.
آزمایشگاه مداری چندبار مصرف اروپا
اسپیس‌ رایدر (Space Rider) آژانس فضایی اروپا یک آزمایشگاه رباتیک بدون سرنشین است که ابعاد آن تقریبا به اندازه دو مینی ون است. آژانس فضایی اروپا گفته است که قصد دارد این آزمایشگاه مداری را در سه ماهه سوم سال 2025 راه‌اندازی کند. در طول اولین پرواز، انتظار می‌رود این آزمایشگاه به مدت دو ماه در مدار بماند. در این مدت آزمایش‌های خودکار را در شرایط ریزگرانش انجام خواهد داد. ظرفیت بار آن 800 کیلوگرم بوده و می‌تواند تا ارتفاع 400 تا 450 کیلومتری پرواز کند.

 اسپیس‌ رایدر (Space Rider)
پس از انجام ماموریت مورد نظر، این مینی شاتل فضایی با فرود افقی روی باند فرودگاه فضایی اروپا در گویان فرانسه به زمین باز می‌گردد. آژانس فضایی اروپا اعلام کرده است که اسپیس رایدر تقریبا 6 ماموریت را انجام خواهد داد.
اهداف این ماموریت‌ها آزمایش فناوری‌های فضایی جدید، تحقیقات پزشکی و زیست‌شناسی، نظارت بر زمین و تغییرات اقلیمی و برنامه‌های دفاعی و امنیتی خواهد بود.
سال 2025 یکی از پرکارترین سال‌ها در صنعت فضایی خواهد بود و شرکت‌های گوناگونی از سراسر جهان به توسعه فناوری‌های جدید، اجرای ماموریت‌های سرنشین‌دار و بدون سرنشین‌ و رباتیک و استفاده از فضاپیماهای چندبار مصرف خواهند پرداخت. با توسعه فضاپیماهای چندبار مصرف و افزایش حضور شرکت‌های خصوصی در این عرصه، هزینه‌ سفرهای فضایی به طور کلی کاهش خواهد یافت و این راه را برای انجام ماموریت‌های بلندپروازانه‌تر و بزرگتر همچون سفر به ماه و مریخ، هموار می‌کند.